Մեզ ամենաշատ մտահոգողը ներկայիս ա՛յն ահաւոր, սարսափելի իրողութիւնն է որ շեղած ենք մեր ազգային արմատներէն – լեզու, աւանդութիւն, ընտանեկան բարքեր, արուեստ, հոգեւոր մշակոյթ եւ ընկերային կենցաղ:
Նոր դարաշրջանում Եվրոպայի կողմից որդեգրած աշխարհիկ սկզբունքները հիմք դրեցին պետաեկեղեցական հարաբերությունների նոր մեկնակետին՝ կանխորոշելով աշխարհիկ պետությունների կազմավորումը:
Կարելի է ասել, որ XVIII-XIX դ. սկզբում Ակնի հայ հոռոմ համայնքների ծաղկուն շրջանն էր, երբ եկեղեցաշինությունից բացի, զարկ էր տրվում նրանց մեջ հոգևոր ու մտավոր մակարդակի բարձրացմանը:
